Rusya, yapay zeka yarışında arayı kapatmak için nükleer enerji gücünü kullanacak

Bir dönem ABD ile her alanda kafa kafaya yarışan Rusya, bugün ise zirveden uzaklaşmış durumda. ABD ile Çin arasında hem ticaret hem teknoloji tarafında kıyasıya bir rekabet yaşanırken, Rusya açık bir şekilde bunların gerisinde kaldı. Nitekim giderek daha kritik hâle gelen yapay zeka teknolojileri konusunda da Rusya, ABD ve Çin’in çok gerisinde. Ancak Putin yönetimi, bunu değiştirmeye, en azından aradaki farkı kapatmaya kararlı görünüyor.

Moskova’da düzenlenen AI Journey etkinliğinde konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın yapay zeka teknolojilerinde “tam egemenlik” sağlaması gerektiğini söyledi. Sberbank’ın GigaChat modeliyle çalışan insansı robotun performansını izledikten sonra sahneye çıkan Putin, yapay zeka sistemlerinin yalnızca ekonomik bir araç değil, aynı zamanda kültürel ve ulusal güvenlik açısından stratejik bir unsur hâline geldiğini belirterek, bu alanda yabancı sistemlere bağımlılığın kabul edilemez riskler taşıdığını ifade etti. Putin’e göre büyük dil modelleri (ChatGPT vb. sohbet botları) artık yalnızca teknik araçlar değil, aynı zamanda toplumların dünya görüşünü ve kültürel kodlarını şekillendiren stratejik unsurlar. Bu nedenle Putin, “yerli değerler temelli egemenliğin” ancak yerli modellerle korunabileceğini savunuyor.

Rusya, Nükleer Enerjiyi Yapay Zeka Altyapısının Merkezine Yerleşiyor

Konferansın en dikkat çekici başlıklarından biri, Rusya’nın veri merkezi altyapısını güçlendirmek için planladığı dev enerji yatırımları oldu. Putin, önümüzdeki 20 yıl boyunca Urallar, Sibirya ve Uzak Doğu’da toplam 38 yeni nükleer güç ünitesinin inşa edileceğini açıkladı. Bu ünitelerin toplam kapasitesinin, ülkenin mevcut nükleer üretimine neredeyse eşit olacağı belirtiliyor.

Veri merkezlerinin elektrik tüketiminin bu on yıl içinde üç kattan fazla artacağına dikkat çeken Vladimir Putin, bu nedenle yapay zeka altyapısının “kesintisiz, güvenilir ve uzun vadeli” enerji kaynaklarıyla desteklenmesinin kritik önem taşıdığını belirtti. Rusya’nın küçük modüler nükleer reaktörlerde sahip olduğu uzmanlık, ülkenin yapay zeka alanında hızlı bir şekilde iddiasını kuvvetlendirmesini sağlayabilir. Çünkü önümüzdeki yıllarda geliştirilen yapay zeka modelleri kadar, onları besleyecek altyapılar da belirleyici olacak.

Tabii Rusya, yerli modeller geliştirme kısmını da ihmal etmiyor. Nitekim Putin dün yaptığı konuşmada, üretken yapay zeka geliştirme sürecini yönetecek bir ulusal görev gücünün kurulması talimatı verdiğini de paylaştı. Bu yapı, hem modellerin geliştirilmesini hem de ülkede geniş çaplı bir uygulama stratejisinin oluşturulmasını koordine edecek.

Rusya, Global AI Index sıralamasında 31. sırada yer alıyor olsa da bu alanda en azından birkaç dikkat çekici proje çıkarmayı başardı. Putin’in beraber sahneye çıktığı insansı robotta kullanılan GigaChat ve Yandex’in YandexGPT’si bunların başında geliyor. Bu iki şirketin (Yandex ve Sberbank) önümüzdeki dönemde de ülkedeki yapay zeka atılımında önemli bir rol üstlenmesi bekleniyor.